Gospodarz cyklu – prof. Paweł Bogdański
Tematyka poruszana podczas debaty:
„Choroba otyłościowa u kobiet” - Prof. Paweł
Kamiński
„Choroba otyłościowa u mężczyzn” - Prof Violetta
Skrzypulec Plinta
Podsumowanie wydarzenia:
Czy otyłość ma płeć? Być może nie, ale z pewnością u
kobiet i mężczyzn z otyłością stwierdza się powikłania specyficzne dla
płci.
U mężczyzn wiele mechanizmów patogenetycznych otyłości
prowadzi do rozwoju typowych dla płci męskiej powikłań. Nie sposób
wymienić wszystkich, ale z najważniejszych trzeba zwrócić uwagę na
zmiany hormonalne i mikrozapalenie. Nadmiar tkanki tłuszczowej
powoduje wzrost stężenia leptyny, lecz podwzgórze staje się oporne na
jej działanie. W efekcie następuje zmniejszenie ekspresji genu dla
kisspeptyny oraz wydzielania GnRH i LH. W konsekwencji dochodzi do
niedostatecznego pobudzenia funkcji hormonalnej jąder. Ponadto
podwyższone stężenie leptyny bezpośrednio hamuje czynność komórek
Leydiga i syntezę testosteronu. Tkanka tłuszczowa wykazuje aktywność
aromatazy, przy jej nadmiarze zwiększa się konwersja testosteronu do
estrogenów.
W badaniach epidemiologicznych zaobserwowano,
ze stężenie testosteronu całkowitego, wolnego i
biodostępnego jest odwrotnie proporcjonalne do wartości BMI
niezależnie od wieku. Objawami zespołu niedoboru testosteronu u
mężczyzn chorych na otyłość są: zaburzenia seksualne (zaburzenia
erekcji, osłabienie porannych erekcji, zmniejszenie libido),
zaburzenia psychiczne lub somatyczne: ginekomastia, bóle gruczołów
piersiowych, zaburzenia snu, napadowe zaczerwienienie skóry twarzy,
obniżenie gęstości mineralnej kości, niewyjaśniona niedokrwistość,
zaburzenia metabolizmu glukozy i inne cechy zespołu metabolicznego a w
dalszym etapie jego konsekwencje.
Jak leczyć te wszystkie
objawy? Po pierwsze przyczynowo: kompleksowo i skutecznie leczyć
otyłość, a w farmakoterapii sięgać w pierwszym rzędzie nie po
testosteron, a liraglutyd 3,0mg.
Wykazano, bowiem że jego stosowanie może przyczynić się nie
tylko do redukcji masy ciała, ale również do poprawy wydzielania
FSH/LH, wzrostu poziomu testosteronu i poprawy funkcji
seksualnych.
Zespół policystycznych jajników (PCOS) jest
heterogenną i najczęstszą endokrynopatią wieku rozrodczego kobiet.
Od 40% do 85% kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS)
ma nadwagę lub otyłość, a otyłość jest ściśle związana z rozwojem
PCOS. Od 2003 roku obowiązują kryteria Rotterdamskie rozpoznania,
opracowane przez ESHRE i ASRM: oligoowulacja i/lub brak owulacji,
kliniczne i/lub biochemiczne oznaki hiperandrogenizmu, obecność
policystycznych jajników w badaniu usg. Do rozpoznania konieczne
jest spełnienie dwóch kryteriów, po wykluczeniu innych jednostek
chorobowych. Niezależnie od planów rozrodczych kobiet, PCOS wymaga
terapii również ze względu na jego odległe konsekwencje: cukrzyca typu
2, dyslipidemia, nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, rak
endometrium. Zgodnie z „Kanadyjskimi wytycznymi leczenia otyłości u
dorosłych w praktyce klinicznej” lekiem pierwszego wyboru w leczeniu
otyłości u kobiet z PCOS jest liraglutyd. Zastosowanie tego leku nie
tylko obniża masę ciała, ale przyczynić się może również do poprawy
cyklu menstruacyjnego, owulacji a zatem do poprawy płodności u
kobiet z otyłością w przebiegu PCOS.
Hormony płciowe odgrywają
zasadniczą rolę w regulacji apetytu, zachowań żywieniowych i
metabolizmu energetycznego i są zaangażowane w kilka poważnych
zaburzeń klinicznych u kobiet. Estrogen hamuje przyjmowanie pokarmu,
natomiast progesteron i testosteron mogą stymulować apetyt. Zmiany
hormonalne związane z menopauzą przyczyniają się do zmiany zachowań
pokarmowych. W badaniu grupy MONET zaobserwowano, że chęć jedzenia,
głód i przewidywane spożycie pokarmu wzrosły w okresie menopauzy i
utrzymywały się na tym wyższym poziomie w latach pomenopauzalnych.
Odpowiednio zastosowana hormonalna terapia zastępcza mogłaby pomóc w
zapobieganiu rozwoju otyłości. Istnieje jednak określone „okno
terapeutyczne” dla HTZ i przeciwskazania do jej stosowania a otyłość
staje się rzeczywistością wielu kobiet w okresie pomenopauzalnym.
Niestety, nie jest to defekt kosmetyczny. Utrata ochrony
estrogenowej oraz typowe dla otyłości zaburzenia metaboliczne
przyczyniają się do gwałtownego rozwoju powikłań naczyniowych i
szeregu innych powikłań otyłości. Tylko kompleksowe i skuteczne
leczenie otyłości może uchronić kobiety od konsekwencji jej
powikłań.
NovoBot - Twój wirtualny pomocnik